Inteligencja emocjonalna składa się na osobowość człowieka. To „zdolność postrzegania, uwzględniania i rozumienia uczuć własnych i uczuć innych ludzi oraz refleksyjnego kierowania nimi“. Obejmuje ona też „zdolność motywowania się i kierowania emocjami zarówno naszymi własnymi, jak i osób, z którymi łączą nas jakieś więzi”.
Są to zdolności odmienne od intelektualnych (mierzonych ilorazem inteligencji), ale je uzupełniające. Za każdą z tych inteligencji – intelektualną i emocjonalną – są odpowiedzialne inne części mózgu.
Autorem koncepcji, o której mowa, jest psycholog Daniel Goleman, autor wielu publikacji nt inteligencji emocjonalnej. Jest on przekonany, że : „Inteligencja emocjonalna stanowi 80 procent sukcesu w życiu”. Wiąże się z samokontrolą i pewnością siebie.
Inteligencja emocjonalna obejmuje pięć podstawowych zdolności:
1. Znajomość własnych emocji (samoświadomość) – czyli rozpoznawanie uczuć, które nas ogarniają, co prowadzi do tzw. wglądu w samego siebie i samozrozumienia; rozumienie swoich uczuć powoduje, że lepiej kierujemy swoim życiem i podejmujemy bardziej trafne decyzje.
2. Kierowanie emocjami (samoregulacja) – inaczej panowanie nad nimi, by nie zawładnęły naszym życiem i nie utrudniały wykonywania zadania. Jest to też umiejętność szybkiego dochodzenia do siebie po kłopotach emocjonalnych (np. zdolność uspakajania się, otrząsania ze smutku, irytacji, co prowadzi do szybkiego powrotu do równowagi po porażkach i niepowodzeniach).
3. Zdolność motywowania się (samomotywacja) – składa się na nią umiejętność koncentracji uwagi, dążenie do wyznaczonych celów (zaangażowanie, dążenie do osiągnięć, inicjatywa
i optymizm), odkładania w czasie zaspakajania pragnień, opanowania, twórczej pracy.
4. Rozpoznawanie emocji u innych – potrzebna jest tu umiejętność zwana empatią (uświadamianie sobie uczuć, potrzeb wyznawanych przez innych, czyli rozumienie innych, wrażliwość na odczucia innych; postawa nastawiona na pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i rozumienia relacji społecznych, umiejętność spojrzenia na sytuację z punktu widzenia drugiej osoby), która bardzo pozytywnie wpływa na relacje z ludźmi; osoby empatyczne są bardziej wyczulone na sygnały społeczne wysyłane przez innych, dzięki czemu mogą na nie odpowiedzieć.
5. Umiejętności społeczne – nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów z innymi, związane jest to z umiejętnością okazywania własnych emocji w kontaktach interpersonalnych, wysyłania sygnałów emocjonalnych, zarażania emocjami (zwłaszcza pozytywnymi), rozpoznawanie sytuacji społecznych oraz wykorzystywanie tych umiejętności dla przewodzenia, komunikowania się i łagodzenia sporów oraz do współpracy.
Wysoce rozwinięta inteligencja emocjonalna ułatwia nam codzienne funkcjonowanie. Decyduje o poczuciu naszej szczęśliwości, wpływa na większą skuteczność we wszystkich aspektach życia. Ludzie cechujący się wysokim poziomem tej inteligencji są otwarci, swobodni w kontakcie, asertywni, chętni do współdziałania, lubią się angażować w nowe działania, łatwo się adaptują. Dobrze znoszą też niepowodzenia oraz krytykę. Mają realistyczny pogląd na rzeczywistość, dobrze radzą sobie ze stresem, reagują adekwatnie do sytuacji, potrafią kontrolować swoje emocje.
Podsumowując – jakie mamy korzyści z rozwijania inteligencji emocjonalnej ? Dzięki niej można:
– poprawić swoje relacje z innymi;
– lepiej kontrolować swoje zachowanie;
– obniżać swój poziom stresu;
– podtrzymywać motywację;
– dobrze komunikować się z innymi wpływać na innych bez stwarzania sytuacji konfliktowych;
– poprawić swoją pozycję w oczach innych.
Inteligencję emocjonalną można doskonalić i rozwijać przez całe życie poprzez praktykowanie uważności, skupianie się na swoich odczuciach, reakcjach, potrzebach, nazywanie i analizowanie ich. Dzięki temu bardziej świadomie pokierujemy własnym życiem, będąc w zgodzie z sobą.
Osobom bardziej zainteresowanym tematyką polecam niżej wymienione książki, na podstawie których powstał ten artykuł. Znajdziecie w nich kopalnię wiedzy na omawiany temat.
* Daniel Goleman „Inteligencja emocjonalna”
* Daniel Goleman „Inteligencja emocjonalna w praktyce”
Opracowanie:
Ewa Kułak
