Przemoc to jedna z form zachowań agresywnych. Jednak istnieje różnica między zachowaniami agresywnymi a przemocą.
Agresja, to świadome, celowe działanie mające na celu wyrządzenie komuś szkody – fizycznej, psychicznej, materialnej. Jest nakierowana na kogoś o zbliżonych siłach, kto ma możliwość obronienia się. Zachowania agresywne zdarzają się incydentalnie (często pod wpływem złości).
Jednakże agresja może czasem przerodzić się w przemoc, kiedy to wykorzystywana jest przewaga nad drugim człowiekiem (fizyczna, emocjonalna, społeczna, duchowa). Mówimy o niej, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy silniejszych (sprawcy przemocy).
Formy przemocy możemy podzielić na następujące kategorie:
a) bezpośrednia przemoc fizyczna: bicie, kopanie, plucie, popychanie, szarpanie, wymuszanie pieniędzy, niszczenie własności, zabieranie przedmiotów;
b) bezpośrednia przemoc słowna i niewerbalna: przezywanie, wyśmiewanie, dokuczanie, wyszydzanie, obrażanie, ośmieszanie, grożenie, rozpowszechnianie plotek i oszczerstw, pokazywanie nieprzyzwoitych gestów;
c) pośrednie formy przemocy: namawianie innych do ataków fizycznych lub słownych, naznaczanie, wykluczanie i izolowanie z grupy;
d) cyberprzemoc, czyli agresja tzw. elektroniczna: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych z wykorzystaniem Internetu i narzędzi elektronicznych typu SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w internecie, portale społecznościowe. Stalker to osoba dopuszczająca się takich czynów.
Formy cyberprzemocy:
1. PRZEMOC PSYCHICZNA – grożenie, szantażowanie, poniżanie, wymuszanie;
2. HAPPY SLAPPING – umieszczanie w sieci upokarzających zdjęć, filmów z ludźmi bez ich zgody lub wbrew ich woli, poniżanie;
3. CYBERSTALKING – używanie Internetu i mediów elektronicznych do nękania innych poprzez np. wysyłanie niechcianych wiadomości e-mail, pogróżki, fałszywe oskarżenia, propozycje seksualne, zamieszczanie komentarzy na forach internetowych, podszywanie się pod nękaną osobę
i rozsyłanie w jej imieniu wiadomości do losowych adresatów o kompromitującej treści;
4. MOWA NIENAWIŚCI – znieważenie, pomówienie lub nawoływanie do nienawiści wobec pojedynczej osoby lub grupy społecznej. Obraźliwe i wrogie komentarze wobec innych ras, mniejszości seksualnych, płci, wyznań i światopoglądów. Podstawą tych zachowań są uprzedzenia, a przyzwolenie na tego typu zachowania może sprawić, że ludzie wobec których stosuje się mowę nienawiści, mogą być w sposób realny zagrożeni;
5. GROOMING – uwodzenie niepełnoletnich osób przez dorosłych za pomocą sieci. Przestępca dąży do zdobycia zaufania i nawiązania więzi emocjonalnej, by wykorzystać młodego człowieka/ dziecko seksualnie, nakłonić do udziału w pornografii dziecięcej lub prostytucji. Wykorzystując techniki manipulacji, nawet przez kilka miesięcy, buduje poczucie, że dana osoba jest kimś naprawdę wyjątkowym i że spotkała na swej drodze wyjątkowego przyjaciela.
Obraźliwe komentarze czy wyśmiewające filmiki są niesamowicie niszczycielską siłą. Trzeba pamiętać, że po drugiej stronie jest człowiek ze swoimi uczuciami i wrażliwością, którego takie działanie boleśnie rani. Pamiętajmy o tym, że słowa potrafią krzywdzić mocniej niż ciosy zadawane pięścią.
U ofiary przemocy może pojawić się :
– lęk społeczny
– depresja
– obniżona samoocena
– nerwica
– agresja obronna
– autoagresja (samookaleczenia, myśli i próby samobójcze)
Bardzo ważną rolę może odegrać tzw. świadek przemocy/cyberprzemocy. Jego sprzeciw
w niektórych sytuacjach może powstrzymać agresora przed kontynuowaniem zachowań przemocowych, a tym samym uratować ofiarę przemocy przed przykrymi konsekwencjami fizycznymi i/lub psychicznymi.
Gdzie można zgłosić nadużycie?
– Ktoś zaufany (rodzice, nauczyciel, pedagog)
– Policja
– helpline.org.pl
– dyżurnet.pl
– Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 – 111
Opracowanie:
Ewa Kułak
* Broszura informacyjna „BHP użytkownika mediów elektronicznych” (Warszawa 2018) – opracowanie: Karolina VAN LAERE, Kinga SOCHOCKA, Edyta BIADUŃ – KORULCZYK
