Nadszedł czas, kiedy to w szkole zajmujemy się profilaktyką zdrowia pod różnym kątem. Rok temu przybliżyłam Wam pojęcie zdrowia, jak ono jest pojmowane, jakie mamy rodzaje zdrowia, co je wzmacnia, a co osłabia. Dziś chcę zaproponować konkretny temat, a mianowicie zapobieganie nowotworom. Co możemy zrobić, jak wspomagać swoje zdrowie, by zminimalizować możliwość rozwoju nowotworu?
W licznych materiałach można przeczytać, że rozwój nowotworu zależy od 3 czynników, tj. genów, wieku i trybu życia. Jednak największy nacisk kładzie się na nasz tryb życia i związane
z tym kumulowanie się uszkodzeń w komórkach naszego organizmu, które prowadzą do ich mutacji i rozrostu w nieograniczony sposób. Aby ten proces zredukować do minimum należałoby przestrzegać paru wytycznych, które zebrałam dla Was z różnych dostępnych opracowań
i materiałów. Zwrócę tu uwagę na podstawowe sprawy, a jeśli kogoś zainteresuje problem, to zachęcam do zgłębienia tematu.
Do najbardziej kancerogennych (rakotwórczych) czynników należą:
1. Palenie papierosów – odpowiada za ok. 25 – 30 % zachorowań na raka (rak jamy ustnej, gardła, przełyku, oskrzeli, żołądka, trzustki, płuc, nerek, pęcherza moczowego);
2. Nadużywanie alkoholu – odpowiada za ok. 2 – 4 % zachorowań na raka (rak jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, piersi i wątroby);
3. Niewłaściwa dieta – odpowiada za ok. 30 % zachorowań na raka (rak okrężnicy) ;
4. Otyłość i nadwaga – odpowiada za ok. 5,5 % zachorowań na raka (rak okrężnicy, piersi, trzonu macicy, gruczolaki przełyku, nowotwory nerki i pęcherzyka żółciowego);
5. Wirusy (HPV, HBV, EBV, HTLV-1, HLTV-2) – odpowiadają za ok. 10% zachorowań na raka (rak szyjki macicy, wątroby, żołądka, układu krwionośnego);
6. Brak ruchu/ sportu, co ma bezpośredni wpływ na kumulowanie się w ciele napięć, osłabienie odporności i gromadzenie się zbędnej tkanki tłuszczowej;
7. Inne czynniki: opalanie się (nowotwory skóry – czerniaki 3%) i promieniowanie jonizujące (1-2%) oraz niewłaściwa walka ze stresem (2-8%);
Działania prozdrowotne będą więc polegały na rezygnacji z tego, co szkodzi. A mianowicie:
1. Zrezygnowanie z palenia papierosów;
2. Ograniczenie spożycia alkoholu;
3. Podjęcie aktywności fizycznej;
4. Poddawanie się szczepieniom ochronnym;
5. Rozsądne opalanie oraz rezygnacja z korzystania z solarium;
6. Modyfikacja diety – wprowadzenia warzyw i owoców, błonnika, białe mięso zamiast czerwonego, wykluczenie przetworów mięsnych i nadmiaru soli.
Naukowcy twierdzą, że 60 – 70 % chorób nowotworowych można zapobiec robiąc tylko dwie rzeczy: rzucić palenie i zdrowo się odżywiać.
40 % zachorowań na raka można zapobiec poprzez właściwe odżywianie się i pozbycie się nadwagi.
Jak więc widać, dieta ma kolosalne znaczenie w profilaktyce nowotworowej. Jest to czynnik, na który każdy z nas ma wpływ. Wobec tego poświęćmy jej więcej uwagi.
Dieta antyrakowa powinna być:
– uboga w tłuszcze, cukier i sól,
– bogata w witaminy A,C, E oraz pierwiastki magnez i selen.
Nasza dieta powinna również zawierać błonnik. Jest to substancja pochodzenia roślinnego, która nie ulega trawieniu ani wchłanianiu w przewodzie pokarmowym. Działa ona w jelitach jak „szczotka”, tj. m. in. wymiata zalegające resztki pokarmowe, toksyny i nieczystości. Dzięki niemu nasz układ pokarmowy pozostaje w dobrej kondycji. Błonnik zmniejsza też ryzyko zachorowania na nowotwory – zwłaszcza żołądka i raka piersi.
Błonnik w pożywieniu można znaleźć m. in. w:
– otrębach pszennych i owsianych
– zbożach
– warzywach
– kaszach (gryczana, jęczmienna, kukurydziana i in…)
– płatkach owsianych
Do innych ważnych produktów w diecie zaliczamy:
– mieszanki ziołowe
– soki warzywne (zwłaszcza z czerwonych buraków)
– pomidory
– brokuły i pokrewne
– winogron, czereśnie, truskawki,
– cytrusy
– kapusta, kalarepa
– kalafior, brukselka
– czosnek, cebula, pietruszka
Przykłady naturalnych antyoksydantów w diecie:
|
JABŁKO |
MARCHEW |
POMARAŃCZA |
KAPUSTA |
|
– zawiera naturalne antyoksydanty, które chronią organizm przed działaniem wolnych rodników, które mogą doprowadzić do raka – jedno z najbogatszych źródeł błonnika pokarmowego, który reguluje perystaltykę jelit i zapobiega chorobom układu pokarmowego ( w tym nowotworom) |
– zawiera β – karoten – prowitaminę A, która ma działanie przeciwutleniające (przeciwrakowe) i wraz z witaminą C chroni organizm przed wolnymi rodnikami – zawiera dużo błonnika pokarmowego, który poprawia prace jelit |
– jest naturalnym źródłem przeciwutleniaczy niezbędnych do walki – zawarte w niej witamina C, pektyny, karotenoidy i limonen sprawiają, że mają właściwości przeciwmiażdżycowe |
– oprócz witaminy C – podobne właściwości mają brukselka, kapusta pekińska, brokuł, jarmuż, kalafior |
Z powyższego wynika, że na wiele czynników związanych z ryzykiem rozwoju nowotworu
w naszym organizmie mamy wpływ. Wystarczy zmodyfikować swoje odżywianie, a styl życia uczynić bardziej aktywnym i zrezygnować z substancji uzależniających. Czy to duży koszt, by zachować zdrowie i się nim cieszyć ? Niech każdy oceni sam.
Zmiana trybu życia na prozdrowotny chroni nie tylko przed nowotworami, ale również przed takimi chorobami, jak : cukrzyca, zawał serca, udar mózgu. W niektórych przypadkach ryzyko wystąpienia tych chorób zmniejsza się o nawet 80%.
Życzę podejmowania zdrowych, mądrych decyzji i motywacji do ich wprowadzania w życie, bo „W zdrowym ciele, zdrowy duch”. A zdrowy duch, to poczucia zadowolenia ze swojego życia.
Opracowanie:
Ewa Kułak
