Czym są emocje, uczucia, nastroje…. W literaturze definiowane są jako stan znacznego poruszenia umysłu, który łączy się z pobudzeniem somatycznym. Emocje to coś, co towarzyszy nam stale, coś co pojawia się, gdy przeżywamy różnego rodzaju doświadczenia i sytuacje w codziennym życiu…coś co nieraz nadaje sens temu, co robimy.
Czy oglądamy telewizję, spotykamy się z ludźmi, stoimy przed jakimś wyzwaniem, coś zawaliliśmy…za każdym razem coś odczuwamy…wzruszenie, radość, strach, smutek, zawód…Dzięki emocjom dostajemy informację o tym, co lubimy, a czego nie, co nas cieszy, a co martwi, do czego dążymy, a czego wolimy unikać…Emocje i uczucia nadają wartość naszemu życiu, nieraz podtrzymują motywację do działania. Bez nich nasze życie byłoby bez wyrazu, pozbawione wzruszeń i kolorytu.
Niektóre z uczuć i emocji towarzyszą nam tylko przez chwilę, inne zamieszkują w nas przez dłuższy czas. Ale wcześniej czy później zmieniają się.
Możemy wyróżnić wiele emocji, część z nich ma zabarwienie przyjemne i lubimy je, jak np. szczęście, satysfakcja, duma, uwielbienie, ufność, radość, zadowolenie, a inne nieprzyjemne i są raczej przez ludzi niepożądane, np. niepokój, onieśmielenie, wstyd, smutek, wyrzuty sumienia, upokorzenie, przygnębienie, żal, wściekłość, irytacja. Dla naszego zdrowego funkcjonowania, potrzebne są i jedne i drugie, gdyż każde z nich ma swoją funkcję do spełnienia, są nijako drogowskazem. Trzeba sobie pozwolić na doświadczanie różnych emocji.
Bardzo istotną rzeczą jest, by nauczyć się rozpoznawać to, co czujemy w danej sytuacji i potrafić to nazwać. Emocje bowiem wiele nam mówią o naszym życiu wewnętrznym i mogą być ważną wskazówką w postępowaniu i osiąganiu w życiu satysfakcji (np. odczuwanie złości przypomina nam, że nasze wewnętrzne granice ktoś przekracza i trzeba je postawić). Dlatego też nie powinno się ich tłumić, zaprzeczać im, czy też próbować na różne sposoby ich nie czuć.
Obecność w nas smutku, gniewu, strachu, odrazy czy bezsilności jest bardzo ważną informacją. Uczucia są ważnym sygnałem, drogowskazem, niosą informację, ale mogą też przejąć kontrolę nad naszym życiem, jeśli nie nauczymy się nad nimi panować.
Emocje, które skrywamy (zwłaszcza tzw. trudne) prowadzą do chorób psychosomatycznych, różnego rodzaju bólów i wywołują inne niemiłe reakcje w ciele.
Należy więc:
-
jasno mówić o emocjach
-
powiedzieć, czego potrzebuję w danej sytuacji
-
stawiać granice, gdy czujemy złość
Rola emocji :
-
rozładowywanie napięcia (zmniejszenie strachu, złości czy zazdrości, dawanie wyrazu swojemu szczęściu)
-
pomagają radzić sobie z różnymi sytuacjami
-
skierowują uwagę na ważne rzeczy
-
umożliwiają reagowanie i przekazywanie ludziom naszych intencji
-
ekspresja emocji wspiera interakcje społeczne
-
pełnią funkcję komunikacyjną, np.
› złość – potrzebna, by zareagować, pokazuje, że coś nam się nie podoba, powoduje wzrost siły, energii, umożliwia odreagowanie
› gniew – dzięki niemu wiemy, co to sprawiedliwość
› strach – zmusza do czujności, chroni przed niebezpieczeństwem, pobudza do działania
› smutek – spowalnia, daje możliwość opłakania straty, zrozumienia konsekwencji działań, nabrania dystansu
› odraza – chroni przed toksycznym jedzeniem i relacjami, informuje,że coś dla nas jest niedobre, trzeba tego unikać
› radość – pobudza, wywołuje entuzjazm, witalność, odpręża, wzmaga pozytywne nastawienie, wzbudza sympatię
Emocje mają wpływ na :
-
decyzje, które podejmujemy
-
relacje z innymi
-
na motywację lub jej brak
-
są „zaraźliwe” (można zarazić śmiechem, smutkiem, nienawiścią … i in.)
Emocje są kojarzone z psychiką, ale wpływają też na funkcjonowanie naszego ciała, np. przyspieszone bicie serca, wzmożona potliwość, zaczerwienienie, blednięcie, przyspieszony oddech…Ciało wysyła nam sygnały o przeżywanych emocjach. Na ich podstawie możemy je rozpoznać.
Wyrażamy je za pomocą mimiki naszej twarzy, ruchu, ciała, tonu głosu, np. uśmiech, płacz, wołanie o pomoc, wymachiwanie rękami, krzyk itp.
Warto rozwijać własną samoświadomość w tym zakresie, by właściwie rozpoznawać emocje i móc z nich czerpać w budowaniu własnego życia i szczęścia.
„Uczucia to stan ducha. Gdy to pojmiesz, zaczniesz rozumieć swoje emocje”
Na zakończenie zachęcam do obejrzenia filmu animowanego pt. „W głowie się nie mieści”(2015). Jest to film zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Fabuła dotyczy tego, jak umysłem bohaterki zarządza pięć elementarnych emocji, które często nie mogą dojść ze sobą do porozumienia. Film
w bardzo inteligentny, dojrzały i humorystyczny sposób przedstawia, jak działa ludzka psychika
i jak nasze emocje mieszają się ze sobą, a także skąd się biorą i z czego w naszym umyśle czerpią. Życzę przyjemnego odbioru i konstruktywnych refleksji.
Opracowanie:
Ewa Kułak
