W poprzednim artykule poznaliście ogólne zasady zachowań asertywnych oraz różnice w zachowaniu i postawie w odniesieniu do zachowań agresywnych i uległych. Dziś przedstawię niektóre typy zachowań asertywnych, które możecie wypróbować w swoim życiu, jeśli zechcecie oraz podstawowe zasady tzw. asertywnej odmowy.
Wśród sposobów asertywnego zachowania możemy wymienić:
-
ZDARTĄ PŁYTĘ – metoda polega na powtarzaniu wciąż tego samego zdania odmowy, gdy ktoś będzie od nas czegoś wymagał, próbował wymusić, atakował, naciskał (np. „Nie mogę tego dla Ciebie zrobić”) … powtarzamy tak długo, aż nas rozmówca się znudzi, podda…zapobiega to uwikłaniu się w dalsze dyskusje. Jeśli druga osoba zauważy, że nic nie wskóra, wtedy zaprzestanie swych działań.
-
ZASŁONĘ DYMNĄ – reakcja pokazująca drugiej osobie, że słyszysz, co do Ciebie mówi, ale nie robi to na Tobie większego wrażenia i pozornie zgadzasz się z jego atakiem (np.„Tak, prawdopodobnie jestem mało wyrozumiały”). Stosuje się ją, gdy krytyka dotyczy błahych spraw i ma wyraźnie złośliwy charakter. Pozorne potwierdzenie zarzutów drugiej strony wytrąca ją z dalszych ataków na nas. Technika broni przez agresją werbalną.
-
ASERTYWNE UZNANIE BŁĘDU – uznanie swojego błędu, jeśli takowy popełniliśmy, przyznanie się do niego, ale bez nadmiaru poczucia winy, „postąpiłem źle, lecz to naprawię” – zamiast udowadniania, że nic się nie stało…
-
PYTANIE O STRONY UJEMNE – strategia przydatna, kiedy podejrzewamy druga osobę
o ukrywanie prawdziwych przyczyn niezadowolenia, np. „Dlaczego sądzisz, że to co robię jest złe?”, zamiast udowadniania samemu, że to jest właściwe, dobre…
-
PYTANIE O STRONY DODATNIE – strategia pozwalająca na uniknięcie nadmiernej presji ze strony drugiej osoby, zmuszając ją do udowodnienia pozytywnych aspektów czynności, do której wykonania namawia, np. „Co dobrego jest w wagarach ?”
-
KOMPROMIS – wspólne znalezienie rozwiązania, które nie narusza prawa żadnej ze stron.
ASERTYWNA ODMOWA
Zachowania asertywne bardzo pomagają podczas prób nacisku, presji ze strony innych. Postawa ta pozwala na mówienie NIE w sposób jasny, zdecydowany i czytelny. Odmawiając czegoś nie tłumaczymy się, tylko podajemy powód naszej odmowy. Asertywność pomaga wybierać, daje poczucie siły i niezależności, odpowiedzialności za siebie. Człowiek, który potrafi spokojnie odmówić jest bezpieczny i ma poczucie wpływu na swoje życie.
ZASADY SKUTECZNEGO ODMAWIANIA:
-
Miej wyprostowaną postawę ciała (dodaje i wskazuje na pewność siebie)
-
Patrz prosto w oczy (pokazuje, że jesteś pewny tego, co mówisz, nie boisz się)
-
Mów pełnym głosem (bądź słyszalny, ale nie krzycz )
-
Powiedz „NIE” … jasno i wyraźnie
-
Podaj powód odmowy (jeśli chcesz, ale nie jest to konieczne, to czy podajemy powód często zależy od rodzaju bliskości z drugą osobą)
SPOSOBY ODMAWIANIA:
-
Po prostu powiedz „NIE” (np. „Nie, dziękuję”)
-
Podaj powód (np. „Nie, dziękuję, nie palę”)
-
Zignoruj i odejdź (brak reakcji z Twojej strony, odwróć się i zajmij czymś innym)
-
Zmień temat (zacznij rozmawiać na inny temat, jakbyś nie słyszał tego, do czego ktoś Cię namawia)
-
Zażartuj (np. „Świetny pomysł ! Może zapalimy z Twoimi rodzicami. Na pewno się ucieszą”)
-
Oburz się (np. „Co Ty, zwariowałeś ! Chce jeszcze trochę pożyć.”)
-
Powiedz komplement (np. „Wiem, że dbałbyś o niego jak nikt inny, ale nie mogę Ci pożyczyć telefonu”)
-
Zaproponuj coś lepszego (np. „Mam lepszy pomysł, zbierzmy ludzi i pograjmy w kosza”)
-
Rzuć wyzwanie (np. „Co Ty, pękasz? Musisz sobie odwagi dodawać alkoholem ?”).
Opracowanie na podstawie:
„Lekcje o zdrowiu i środkach uzależniających”(red. B. Wolniewicz – Grzelak)
„Asertywność – sztuka bycia sobą” – Kaseta Video (Wydawnictwo Naukowe PWN)
„Stanowczo, łagodnie, bez lęku” – Maria Król – Fijewska
Opracowanie
Ewa Kułak
