To już trzecie nasze spotkanie z uniwersalnymi wartościami. Pisałam wcześniej o szacunku, potem o szczęściu, a dziś napiszę o wartości, która jest narzędziem do osiągania celów, czyli o SAMODYSCYPLINIE.
Może ona kojarzyć się nie najlepiej ze względu na jakiś rodzaj kar, który może przychodzić nam na myśl, czy też z podporządkowaniem się czemuś, czego ludzie generalnie nie lubią. Ale samodyscyplina wiąże się również z pewnymi zasadami zachowania, które uznajemy lub powstrzymywaniem się od czegoś, co może nam szkodzić na dłuższą metę, czy zapobieganiu niepożądanym zachowaniom, a w zamian uczeniem się tych, które pomogą nam wzrastać.
Samodyscyplina ma początek w dyscyplinie, którą nakładają nam rodzice i wychowawcy, gdy jesteśmy dziećmi i uczymy się życia oraz praw rządzących światem.
Pewne reguły, przepisy czy normy, z którymi spotykamy się w życiu porządkują nam świat
i wprowadzają w niego ład. Przygotowują one też do samodyscypliny.
Dziecko, które wychowywane jest bez zdrowej, mądrej dyscypliny, bez reguł i tzw. „granic” będzie miało problem z ukształtowaniem w przyszłości samodyscypliny, z samokontrolą, respektowaniem norm i zasad, kierowaniem własnym zachowaniem. Jest to więc niesamowicie ważna wartość, która może zadecydować o kierunku naszego rozwoju i postępowania.
Autorki książki, na podstawie której powstaje ten materiał (patrz niżej) definiują samodyscyplinę, czyli dyscyplinowanie samego siebie, następująco:
„to samokontrola, umiar i rozwijanie własnego potencjału oraz kształtowanie w sobie prawidłowych nawyków umożliwiających skuteczne, zgodne z wartościami działanie”.
Samodyscyplina wymaga silnej woli i wytrwałości.
UMIAR, to umiejętność nakładania sobie ograniczeń, wyznaczania granic, wybór tzw. „złotego środka” – bez popadania w skrajności. Przykładowo, jeśli nie posolimy potrawy, jest ona niesmaczna, a jeśli przesolimy – nie da się jej zjeść. Każda skrajność jest niedobra. Istnieją skrajności, na które nie mamy wpływu, np. powódź – susza, ale są też takie, na które mamy wpływ , np. lenistwo – pracoholizm. Wyróżniamy ponadto takie działania przed którymi należy się całkowicie powstrzymać i nigdy ich nie podejmować, bo w skutkach są nieodwracalne i bardzo krzywdzące dla nas i innych, np. kradzież, zabójstwo i in.
ROZWÓJ WŁASNEGO POTENCJAŁU, to droga do samodoskonalenia i dotyczy m.in. rozwoju swojego intelektu, wyobraźni, sprawności fizycznej, talentów, uzdolnień, kształtowania wybranych cech charakteru.
Aby rozwijać powyższe możliwości i zdolności należy odkryć swoje mocne strony, rozwijać je, np. ćwicząc, zdobywając wiedzę, ucząc się nowych rzeczy itp. Potrzebujemy do tego systematyczności i wytrwałości, gdyż bez konsekwentnego realizowania własnych postanowień nasze plany nie powiodą się. Wytrwałości można się uczyć przez wykonywanie zajęć wymagających czasu i cierpliwości (np. codzienna gimnastyka, budowanie jakiś konstrukcji, układanie wieloelementowych puzzli, haftowanie, czytanie itp.).
Samokontrolę można i należy stosować we wszystkich dziedzinach życia, np. w wypełnianiu obowiązków, ale również w korzystaniu z przyjemności, w gospodarowaniu swoim czasem
i pieniędzmi, w panowaniu nad swoimi emocjami, w relacjach z innymi ludźmi…itd.
Generalnie stosujemy ją wobec siebie, ale jej skutki mają wpływ na otoczenie, np. panowanie nad gniewem może zaoszczędzić nam konfliktów z innymi, a gdy mniej czasu spędzam przy mediach – mam go więcej dla bliskich…
Dzięki samokontroli możemy zadbać o siebie, np. panując nad objadaniem się zyskujemy lepsze zdrowie i sprawność, a spełniając obowiązki szkolne – zyskujemy dobre oceny
i szansę na zdobycie lepszego wykształcenia.
Warto więc uświadomić sobie długofalowe skutki naszych decyzji, a nie ulegać skutkom krótkofalowym (np. krótkotrwałej euforii).
Dążenie do osiągnięcia celu wymaga zbudowania odporności psychicznej, nie zrażania się niepowodzeniami, wyrabianie w sobie silnej woli, uczenia się dotrzymywania danego sobie słowa, co wynika również z szacunku do siebie.
Życzę powodzenia w rozwijaniu samodyscypliny, gdyż pomaga ona bardzo w codziennym życiu
i osiąganiu zamierzonych celów.
Opracowanie:
Ewa Kułak
na podstawi książki pt. „Z dzieckiem w świat wartości” Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska
